"Giới" là bản chất, "bình đẳng" là lựa chọn
Không ai có thể chọn giới tính khi chào đời. Nhưng mỗi xã hội đều có thể lựa chọn cách đối xử với mỗi giới – công bằng hay thiên lệch, tôn trọng hay áp đặt. "Bình đẳng giới" vì thế không chỉ là một khẩu hiệu, mà là lăng kính để đo đếm sự văn minh và tiến bộ của một quốc gia.
Ở Việt Nam – nơi truyền thống Á Đông giao thoa với những chuyển động mạnh mẽ của toàn cầu hóa, cuộc đấu tranh cho bình đẳng giới đang diễn ra âm thầm mà bền bỉ. Bên ngoài là các khẩu hiệu, chương trình hành động, luật pháp bảo vệ phụ nữ. Nhưng bên trong, ở từng nếp nhà, từng ánh nhìn, từng câu nói vô tình – bất bình đẳng vẫn âm ỉ tồn tại, đôi khi được ngụy trang bằng danh nghĩa "trách nhiệm", "thiên chức", hay "truyền thống gia đình".
Khi người phụ nữ phải xin phép để được là chính mình
Ở nhiều nơi, phụ nữ vẫn phải "xin phép" để làm những điều mà nam giới mặc nhiên được trao quyền: đi học cao hơn, làm việc xa nhà, quyết định sinh con hay không, thậm chí là mặc gì và đi đâu. Đằng sau sự "nhường nhịn" ấy không phải là tình yêu hay sự che chở, mà là một dạng quyền lực ngấm ngầm – được hợp lý hóa bởi sự im lặng và sự chấp nhận kéo dài qua nhiều thế hệ.
Bình đẳng giới không phải là để phụ nữ “vượt mặt” đàn ông, cũng không phải để “đấu tranh giành quyền lực”. Mục tiêu của nó đơn giản hơn nhiều: để một người phụ nữ có thể sống trọn vẹn với giá trị của mình mà không bị cản trở bởi giới tính.
Nam và nữ không giống nhau – nhưng phải được đối xử công bằng
Sự khác biệt về sinh học không phải là lý do để phân biệt về quyền lợi và cơ hội. Công bằng không nằm ở sự giống nhau, mà ở việc mỗi người được phát huy hết tiềm năng vốn có mà không bị ràng buộc bởi định kiến.
Xã hội đã thay đổi: phụ nữ có thể làm phi công, kỹ sư, lãnh đạo doanh nghiệp. Nam giới có thể là y tá, chăm con, hoặc chọn không theo đuổi quyền lực. Những lựa chọn ấy không nên bị gắn nhãn giới, mà nên được nhìn nhận như quyền tự do cơ bản của mỗi con người.
Giải phóng giới – cũng là giải phóng nam giới
Một nghịch lý thú vị là: chính nam giới cũng đang chịu tổn thương từ bất bình đẳng giới. Khi xã hội mặc định rằng "đàn ông phải mạnh mẽ, không được khóc", "phải kiếm tiền nuôi gia đình", "phải là trụ cột" – thì họ đang bị bóp nghẹt trong những khuôn mẫu cứng nhắc, không kém phần bất công.
Bình đẳng giới không chỉ để bảo vệ phụ nữ. Nó còn để nam giới được là chính mình – được nói lên cảm xúc, được chọn vai trò phù hợp với cá tính và hoàn cảnh sống của mình.
Giá trị của một đứa trẻ không nằm ở giới tính của nó
Một trong những biểu hiện nguy hiểm nhất của bất bình đẳng giới là sự lựa chọn giới tính trước sinh – khi nhiều cặp vợ chồng vẫn tìm mọi cách để có con trai, vì áp lực từ gia đình, dòng họ và tư tưởng phụ hệ.
Nhưng đằng sau một quyết định tưởng chừng "riêng tư" ấy là một vết rạn lớn trong kết cấu dân số và đạo đức xã hội. Nó khiến hàng triệu bé gái không có cơ hội được sinh ra. Điều ấy không chỉ là bất công, mà là sự khước từ giá trị sống ngay từ trong bụng mẹ.
Bình đẳng giới bắt đầu từ trong suy nghĩ của mỗi người
Bình đẳng giới không bắt đầu từ những chính sách vĩ mô, mà từ những điều rất nhỏ trong cách ta đối xử với nhau mỗi ngày.
Hãy thử tưởng tượng một xã hội nơi phụ nữ và nam giới được sống đúng với chính mình – không ai bị giới tính cản trở trên con đường học tập, sự nghiệp, tình yêu hay ước mơ. Đó không phải là giấc mơ viển vông. Đó là điều chúng ta có thể – và phải – cùng nhau xây dựng.
Bình đẳng giới không phải là câu chuyện của riêng ai. Đó là tấm gương phản chiếu giá trị của toàn xã hội.
💬 Thông điệp kết bài:
“Giới tính là sự khác biệt tự nhiên. Nhưng phá bỏ định kiến để trao quyền phát triển tự do cho mỗi giới– là điều mà xã hội hiện đại cần hướng tới.”
